شکلات تلخ یا شیرین، بخوریم یا نخوریم

شکلات، یکی از پرطرفدارترین و محبوب ترین موادغذایی است که در سراسر جهان مصرف می شود. بسیاری از کشورهای جهان میلیون ها دلار از درآمد خود را صرف تولید یا واردات این خوراکی خوشمزه می کنند و مصرف کنندگان در هر سن و جنس از این خوراکی استقبال می کنند.

شکلات کاکائو که کمتر فردی به آن بی علاقه است، از درخت کاکائو و از دانه های آن برداشت می شود و به هر محصولی که از کاکائوی جامد یا کره کاکائو به دست آید، گفته می شود.

خوب است در این مطلب به تاریخچه این ماده غذایی خوشمزه اشاره کنیم و این که چگونه تولید کنندگان توانسته اند سلیقه های متنوع مردم سراسر جهان را در تهیه شکلات لحاظ کنند و آن ها را راضی نگه دارند.

 ● تاریخچه شکلات

شکلاتی که ما امروز آن را در بسته بندی های زیبا می بینیم، در اصل از درخت کاکائو در مکزیک و آمریکای جنوبی و مرکزی به دست می آید و تاریخچه استفاده از آن به ۱۱۰۰ سال قبل از میلادمسیح بر می گردد. در آن زمان مردم پس از برداشت دانه های کاکائو آن را خشک و تمیز می کردند و تفت می دادند؛ سپس دانه را می شکستند و محتویات آن را تحت عنوان پودرکاکائو مصرف می کردند. پس از مشهور شدن این ماده غذایی در سراسر جهان کاکائو به روش های دیگری هم عرضه شد. بیشتر شکلات هایی که ما امروزه مصرف می کنیم، شکلات شیرین است که متشکل از دانه های کاکائو، کره کاکائو، شکر و دیگر چربی هاست. شکلات شیری با شیر تهیه می شود و شکلات سفید از کره کاکائو و بدون پودر کاکائو ساخته می شود. ساخت شکلات به شکلی که امروز می بینیم، به دوران انقلاب صنعتی بر می گردد، زمانی که تولید شکلات های زیبا، شفاف و به شکل های متنوع تر با تجهیزات و امکانات روز میسر شد.

● شکلات تلخ یا شیرین ، مفید یا مضر

انواع مختلفی از شکلات در بازار وجود دارد که همه به ظاهر شکلات است اما در واقع تعداد کمی از آن شکلات واقعی است. شکلات واقعی درصد بالایی از کاکائو را دارد و تیره رنگ است. این شکلات به علت دارا بودن کاکائوی فراوان ارزش غذایی مناسبی دارد. دکترکورش جعفریان، متخصص تغذیه و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان این مقدمه به خراسان، می گوید: هر قدر غلظت کاکائو در شکلات بیشتر باشد، شکلات ارزش تغذیه ای بالاتری دارد. اما هم اکنون بسیاری از شکلات های تلخ موجود در بازار، حاوی کاکائوی صد در صد تصفیه شده است که ارزش تغذیه ای کمتری دارد. زیرا کاکائوی خالص و تصفیه نشده است که ارزش غذایی بالایی دارد و بسیاری از خواص کاکائو پس از تصفیه شدن از بین می رود.

از آن جا که از روی بسته بندی های این شکلات ها نمی توان فهمید کدام شکلات از کاکائوی تصفیه تهیه شده، بهترین کار این است که شکلات ساخته شده شرکت های معتبر را خریداری کنیم زیرا شرکت های عمده شکلات سازی در دنیا، در تولید محصولات خود از بهترین و باکیفیت ترین کاکائو استفاده می کنند تا مشتریان خود را راضی نگه دارند. این شرکت ها از نمونه خالص و تصفیه نشده کاکائو استفاده می کنند و مصرف این محصولات چنان که گفته شد به سلامت مصرف کننده کمک می کند. دکترجعفریان با بیان این که گاهی درباره فواید شکلات و نقش آن در حفظ سلامت بدن به حدی اغراق می شود که گویی مصرف بیش از حد آن هیچ ایرادی ندارد، تصریح می کند: حتی شکلات تلخ حاوی چربی، کره کاکائو و کمی شکر است و مصرف درازمدت آن به چاقی منجر می شود.

پس از یادآوری این نکته، باید اذعان کنیم که نتایج تحقیقات متعدد نشان می دهد که مصرف شکلات در حفظ سلامت قلب و کاهش فشارخون موثر است. همچنین در کاهش جوش و آکنه های صورت نقش دارد و خاصیت نشاط آوری دارد. نکته این جاست که شکلات حاوی مقادیر فراوانی «فنول تیلامین» است که در مبارزه با رادیکال های آزاد نقش مهمی دارد. امروزه به دلایل متعدد از جمله استرس، آلودگی هوا و آلودگی های محیطی بیش از هر زمان دیگری، انسان ها در معرض رادیکال های آزاد قرار دارند؛ به همین دلیل بدن به موادی نیاز دارد تا با این رادیکال ها مبارزه و آن ها را خنثی کند.

کاکائو به دلیل داشتن ترکیبات فنول تیلامین و خاصیت آنتی اکسیدانی، تاثیر رادیکال های آزاد را خنثی می کند. همچنین این ترکیبات در رفع گرفتگی عروق قلب و مبارزه با پرفشاری خون نیز تاثیر دارد و با کاهش پرفشاری خون از بسیاری از بیماری ها پیشگیری می کند.همچنین چسبندگی پلاکت ها در خون یکی از عوامل افزایش بیماری های قلبی و عروقی است و شکلات مانع از لخته شدن خون می شود. نتایج مطالعات نشان می دهد شکلات خالص در رفع سرفه نقش دارد و نشاط آوری نیز یکی دیگر از خواص منحصر به فرد این ماده غذایی است. با مصرف شکلات ترکیباتی از آن در خون آزاد می شود که باعث رفع خستگی و کسالت و افزایش نشاط می شود. شکلات انتقال خون به مغز را افزایش می دهد و هوشیاری را در فرد بالا می برد.نتایج بسیاری از مطالعات نیز نشان می دهد که مصرف شکلات تلخ در جلوگیری از بیماری آلزایمر نیز نقش دارد.

● نظر بعضی از کارشناسان درباره مصرف شکلات برای بیماران قلبی و دیابتی

برخی محققان می گویند مصرف شکلات تلخ به صورت روزانه و به مدت ۱۰سال برای بیماران قلبی بسیار مفید است و از بروز سکته های مغزی و قلبی پیشگیری می کند. بعضی از محققان معتقدند استفاده همزمان از شکلات به همراه دارو برای افرادی که در معرض بیماری های قلبی هستند، مفید است. آن ها در عین حال تاکید می کنند بیماران قلبی باید سایر توصیه های پزشکان مانند در پیش گرفتن رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی را نیز جدی بگیرند.همچنین تعدادی از محققان با گنجاندن شکلات تلخ به رژیم غذایی مبتلایان به دیابت نوع ۲ دریافتند که مصرف شکلات غنی از کاکائو در کاهش سطح کلسترول خون مفید است. طبق نتایج بررسی های انجام شده، میزان کلسترول خون دیابتی هایی که شکلات تلخ مصرف می کنند، کمتر از دیگر بیماران دیابتی است.

● نکات کلیدی

گاهی شکلات در فرآیند تولید دچار آلودگی هایی نظیر آلودگی به سرب می شود که این امر طبق هشدار سازمان جهانی بهداشت بسیار خطرناک است. بنابراین شکلات مصرفی حتماً باید توسط یک کارخانه معتبر تهیه شده باشد و مصرف آن به اندازه باشد. دکتر جعفریان با اشاره به این که محبوبیت شکلات باعث شده است که تولیدکنندگان، بسیاری از تنقلات بی ارزش و بی فایده را با شکلات مخلوط کنند و به فروش برسانند، تاکید می کند: از آن جا که شکلات خاصیت نشاط آور دارد وقتی همراه با یک ماده غذایی کم ارزش دیگر مصرف شود، ارزش غذایی خود را از دست می دهد. به عبارتی شکلات یک ماسک زیبا برای محصولی بی ارزش است که نفعی به مصرف کننده نمی رساند. بنابراین مصرف کنندگان نباید هر محصولی را صرف داشتن شکلات خریداری و مصرف کنند.